Гренландские сказки / Tunumiut meeqqanut oqaluttuaat — страница 5 из 15

(но очень уж безобразный ребёнок; inequnaatsoq – уродливый; inequnartoq – миловидный). Taava amaagaa pivaa (тогда он её ребёнку сказал; amaaq – ребёнок, которого несут на спине):

– Amaaq (малыш), anaanakasiit tunuatigut qitsuarniaruk (своей мамаше спинку почеши; tunu – спина; qitsuppaa – чешет, царапает его/её; qitsuk – кошка)! Taava meeqap tunuatigut qitsualerpaa (тогда ребёнок ей спину начал чесать) nujaartorlugulu (и за волосы дергать; nujaartorpaa – дергает его/её за волосы; nujaq – волосы).

Aqagukkut tappavunga aallaqqikkami tamannaasiit tusarfigisimasani nallerlugu, timaaniit suaartarpalulerpoq:

– Qajaara qajaara aggerniangusaqiit!

Taava tungaanut aallarpoq. Tikiummat Amaakajaat oqarpoq:

– Niuniangusaqiit! Angutip akivaa:

– Ippassartut pinialeqaarma, massakkut niunavianngilanga!

Pinialerpaagooq meerakasimmik amaartoq, kisianni assut inequnaatsumik. Taava amaagaa pivaa:

– Amaaq, anaanakasiit tunuatigut qitsuarniaruk! Taava meeqap tunuatigut qitsualerpaa nujaartorlugulu.

Tungaanunngooq saarulooriarlugu (назад, дескать = к ребёнку резко повернувшись; saappaa – поворачивается к нему/к ней; -ruloorpaa – резко; сильно) arnaata pivaa (мать сказала ему):

– Iinnguaruna inequnartuutinnguara (дитя моё милое, сладкое; -nnguaq – милый, славный, сладкий)! Aqassukkaa (/охотник снова/ говорит /ребёнку/ ласково; aqassuppaa – лелеет его/её).

– Anaanakasiit suli sakkortunermik qitsuarniaruk (свою мамашу ещё сильнее почеши; sakkortuvoq – является сильным; sakku – инструмент; оружие; -neq – больше)!

Qitsuaannalermanigooq (/вот/ когда принялся /ребёнок/ её /пуще прежнего/ царапать), Amaakajaap amaani amugamiuk (Амаакаяаат ребёнка /из сумки/ вытащив; amuaa – вытаскивает его/её) tamaanga nunaannarsuarmut miloriuppaa (тут же его на землю бросила; nunaannarsuaq – территория; площадь; земля; nunaannaq – земля; -suaq – большой; miloriuppaa – бросает его/её) toqullugu (и убила его). Toqullugulu (убив его) qitornakasini aggulerpaa (с ребёночка кожу сдирать начала). Taavagooq imalivaa (потом, мол, так сделала): Inalugai amooriaramigit saleriaramigit (внутренности вынула и вычистила), niaqua puugutaasiaralugu (из /его/ черепа чашу сделала), timaata ilaa nerivaa (его мяса: «тела» /немного/ поела).

Tungaanunngooq saarulooriarlugu arnaata pivaa:

– Iinnguaruna inequnartuutinnguara! Aqassukkaa.

– Anaanakasiit suli sakkortunermik qitsuarniaruk!

Qitsuaannalermanigooq, Amaakajaap amaani amugamiuk tamaanga nunaannarsuarmut miloriuppaa toqullugu. Toqullugulu qitornakasini aggulerpaa. Taavagooq imalivaa: Inalugai amooriaramigit saleriaramigit, niaqua puugutaasiaralugu, timaata ilaa nerivaa.

– Taava tappavunga qimappara (тогда я там её оставил = тогда поплыл я прочь подобру-поздорову; qimappaa – оставляет его/её), piniartoq oqarpoq (сказал охотник).

Sunaaffa (действительно) tassa taassumakasiup (эта злодейка: «эта злая») piniartut kangerlummut pulasartuugaluit (охотников во фьорд заплывавших; pulasartuugaluaq – погибший, который имел обыкновение ходить во фьорд на охоту; pulasartoq – заходящий во фьорд на охоту; pulavoq – заходит во фьорд /на охоте на оленя и т. д.; -galuaq – зд. погибший) pisarisarsimagai (ловила).

– Taava tappavunga qimappara, piniartoq oqarpoq.

Sunaaffa tassa taassumakasiup piniartut kangerlummut pulasartuugaluit pisarisarsimagai.

Kula (Кула)Angut upperinnissinnaanngitsoq (Человек, который ни во что не верил: «не мог поверить»)

[4]

Kula imannak oqaluttuarisarpaat (о Куле так обычно рассказывают): Kulagooq upperinninneq ajuippoq (Кула, мол, ни во что никогда не верит; -neq ajor– – никогда). Namminerooq sunaluunniit isiminik takunngikkuniuk (сам, дескать, что-то своими глазами если не увидит; nammineq – сам; собственный; sunaluunniit – что бы там ни было), namminerlu tusaanngikkuniuk (и сам если не услышит) upperisinnaanngilaa (не может поверить). Aatsaanngooq nammineq takuguniuk (только тогда, когда сам увидит; aatsaat – только теперь) upperilertarpaa (начинает верить).

Kula imannak oqaluttuarisarpaat: Kulagooq upperinninneq ajuippoq. Namminerooq sunaluunniit isiminik takunngikkuniuk, namminerlu tusaanngikkuniuk upperisinnaanngilaa. Aatsaanngooq nammineq takuguniuk upperilertarpaa.

Kulagooq allakkajaanik iseqarami (у Кулы, вроде как, довольно странные глаза были; allakkajaaq – особенный; allaavoq – отличается /от других/; -kkajaaq – довольно). Isaasa tunui aappaluttuinnaallutik (веки: «спина глаз» у него всегда были красными; aappaluppoq – красный; -tuinnarpoq – всегда) sorlugooq assut qiasimasoq (будто он много плакал; qiavoq – плачет). Isaasa sinai tamarmik aappaluttuinnaat (и уголки: «края» его глаз /все/ были постоянно красными). Kulallugooq assut kanngugalugit (и Кула очень этого стеснялся; kanngugaa – стесняется его/её).

Kulagooq allakkajaanik iseqarami. Isaasa tunui aappaluttuinnaallutik sorlugooq assut qiasimasoq. Isaasa sinai tamarmik aappaluttuinnaat. Kulallugooq assut kanngugalugit.

Taamanigooq (в те времена) uumasut timmisallu inuttut oqaluttaramik (звери и птицы, как люди, умели говорить: «говорили»; uumasoq – животное; живое существо; timmissat – птицы). Taava tusaamalerpaat (тогда разнёсся слух: «услышали они это») pavani qaqqarsuarmi timmiaq mikisoq oqaluttartoq (/что/ высоко на большой горе маленькая птичка /жила/, которая умела говорить: «говорящая»; pavani – там наверху; qaqqaq – гора; timmiaq – птица; mikisoq – маленький).

Taamanigooq uumasut timmisallu inuttut oqaluttaramik. Taava tusaamalerpaat pavani qaqqarsuarmi timmiaq mikisoq oqaluttartoq.

Kulanngooq tusaramiuk (Кула, когда об этом услышал) oqarporaasiit (сказал, как обычно):

– Aah (ах), ila pigaluaqaaq (как бы /меня/ удивила) timmiakasik oqaluttartukasik (пичуга говорящая)! Aatsaat uanga nammineq tusarukku (только когда я сам услышу её) upperilissavara (поверю в это). Aqagu takusassavara (завтра /пойду/ посмотрю), nammineq tusassavara (сам её послушаю)! Upperinnginnamiunngaasiit (поскольку он в это, как обычно, не верил) aqagukkut qimusserluni (на следующий день сев в сани; qimusserpoq – едет на санях; qimusseq – сани /запряжённые собаками/; собачья упряжка) allamik ilalerluni (с ещё одним попутчиком: «ещё одного добавив»; ilalerpaa – добавляет к нему/к ней) aallarpoq (отправился). Tappavunga ingerlagamik (туда ехали они), ingerlagamik (ехали), qaqqarsuup ataatigut ingerlallutik (под гору = к подножью горы когда подъехали) aappaa pilerpoq (его товарищ заговорил; aappaq – другой /из двоих/):

– Tassa pavani qaqqap qaavaniit taanna timmiaq mikisoq oqaluttarpoq (вот с вершины этой горы эта пичужка и разговаривает).

Kulanngooq tusaramiuk oqarporaasiit:

– Aah, ila pigaluaqaaq timmiakasik oqaluttartukasik! Aatsaat uanga nammineq tusarukku upperilissavara. Aqagu takusassavara, nammineq tusassavara! Upperinnginnamiunngaasiit aqagukkut qimusserluni allamik ilalerluni aallarpoq. Tappavunga ingerlagamik, ingerlagamik, qaqqarsuup ataatigut ingerlallutik aappaa pilerpoq:

– Tassa pavani qaqqap qaavaniit taanna timmiaq mikisoq oqaluttarpoq.

Taava Kula torlulaartalerpoq (тогда Кула громко закричал; torlulaarpoq – громко кричит):

– Timmiakasik oqaluttartukasik oqalukaseriarli (говорящая птаха, поговори-ка)! Nipini tamaat (во весь голос: «его голос целиком».

Naalarnigaluarami (прислушивался он, прислушивался; naalarnivoq – прислушивается) nipaqanngilaq (/в ответ/ ни звука)! Suaaqqikkaluaruni (крикнул он снова) akineqassananilu (и /опять/ нет ответа; -ssanani – без)! Taavaasiit taakkua ilani upperiunnaavillugit oqarpoq (тогда своему попутчику, больше в это не веря, сказал; -unnaarpoq – больше не; -vippoq – абсолютно):

Taava Kula torlulaartalerpoq:

– Timmiakasik oqaluttartukasik oqalukaseriarli! Nipini tamaat.

Naalarnigaluarami nipaqanngilaq! Suaaqqikkaluaruni akineqassananilu! Taavaasiit taakkua ilani upperiunnaavillugit oqarpoq:

– Aah (ах), ilaa pissagaluaqaaq (ну и удивился бы я) timmiakasik oqaluttartukasik (/если бы/ пичуга могла говорить).

Soorunamiaasiit upperinngilakka (вот поэтому я ей и не поверил)! Taava qimmini aallarsariarlugit (потом своих собак погнав; qimmeq – собака) iperartorniariarai (хлестнул их кнутом; iperarpaa – хлестает его/её плетью), tappavannga qaqqap qaavaniit nillerpallappoq (тут с вершины горы /кто-то/ заголосил; nillerpoq – издаёт звуки; громко говорит; -pallappoq – издаёт звук):

– Aah, ilaa pissagaluaqaaq timmiakasik oqaluttartukasik.

Soorunamiaasiit upperinngilakka! Taava qimmini aallarsariarlugit iperartorniariarai, tappavannga qaqqap qaavaniit nillerpallappoq:

– Iiii (хи-хи-хи), qimussikasiit marlukasiit aggersukasiit (/вон/ двое саней едут; marluk – два; aggerpoq – едет), aappaata qimussersuata isaasa tunukasii (у одного саночника веки) aappaluttuinnakasiit (краснющие)