Очерки по истории естествознания в России в XVIII столетии — страница 45 из 46

280 J. Weitbrecht. Syndesmologia: sive historia ligamentorum corporis humani. Petropoli. 1742. Другие издания: по-французски — Paris, 1752; по-немецки — Strassburg, 1779.

281 См.: К. Е. Baer. tiber den jetzigen Zustand und die Geschichte des anatomischen Cabinets... — Сборник Музея по антропологии и этнографии АН, с. 135.

282 A. Seba. Locupletissimi rerum naturalium thesauri accurata descriptio, et iconibus [artificiosissimisi expressio per universam physices historiam... Amsterodami], 1734-1765, T. I-IV.

283 См.: L. Miall. The Early naturalists: their lives and work (1530-1789) London, 1912, p. 315.

284 P. Artedi. Ichthyologia: sive, opera omnia de piscibus... posthuma vindicavit, recognovit, coaptavit et edidit Carolus Linnaeus. Lugduni Batavorum, 1738.

285 Ch. Gottwaldt. Sive Catalogus rerum variorum natural. Danzig. 1715.

286 Ср.: G. Rzaczynski. Historia naturalis regni Poloniae, magni ducatus Lituaniae, annexarumque provinciarum. Sandomiriae, 1721, p. 18.

287 О Р. К. Арескине см.: И. И. Голиков. Деяния Петра Великого, мудрого преобразователя России. СПб., 1788-1789; С. М. Соловьев. История России с древнейших времен. М., 1851-1879; [см. также: С. М. Соловьев. История России с древнейших времен. М., 1963, кн. IX, с. 59-61. — Ред.; В. М. Рихтер. История медицины в России, ч. III, с. 120, ел.: Я. А. Чистович. История первых медицинских школ в России. СПб., 1883 — с. CCCLXI; Русский биографический словарь. СПб., 1900, т. II, с. 280-281; J. Stdhlin. Originalanekdoten von Peter dem Grossen. Aus dem Munde angesehener Personen zu Moskau und Petersburg vernommen... Leipzig, 1785, S. 77.

288 О Р. К. Арескине см.: Русский биографический словарь, т. II, с. 280.

289 Ch. F. Weber. Das veranderte Riissland. Frankfurt, 1721, Bd. I, S. 332.

290 В 1716 г. Лейбниц писал Арескину, что он собирается дать в «Acta eruditorum изложение своего спора с Кларком [125] «en forme de lettre addressee a vous. Monsieur, ou je vous en informerai et me servirai de l'occasion pour dire combien on doit etre redevable a Vos soins pour le public, sous les Auspices de nostre Grand Monarque [»в виде письма, адресованного Вам, где я Вас извещаю и пользуюсь случаем, чтобы сказать, насколько должен быть благодарен Вам за Ваши заботы об обществе под покровительством нашего великого монарха. — Ред.]. Briefe von Christian Wolff aus den Jahren 1719-1753. Ein Beitrag zur Geschichte der Keiserlichen Akademie der Wissenschaften zu St.-Petersburg. Spb., 1860, S. 225.

291 Там же, с. 225-226. Дело о покупке этой машины тянулось несколько лет.

292 О Р. К. Арескине: Русский биографический словарь, т. II, с. 280.

293 Краткое изъяснение о состоянии Академии наук (1741). — Ученые записки АН по I и III отделениям. СПб., 1852, т. I, вып. 3, с. 551; ?. V. Bacmeister. Указ. соч., с. 156.

294 См.: Краткое изъяснение о состоянии Академии наук (1741). — Ученые Записки АН по I и III отделениям, с. 550.

295 Об этой библиотеке см.: H. H. Петров. Киевская Академия во второй половине XVII века. Киев, 1895, с. 117, ел.

296 О книге «Палаты Императорской Академии Наук (1741) сообщил Геннади Г. H. в «Ученых записках АН по I и III отделениям (СПб., 1852, т. 1, вып. 3, с. 549, 550); ?. V. Bacmeister. Essai sur la bibliotheque et le cabinet de curiosites et d'histoire naturelle..., p. 47.

297 Ibidem, p. 154.

298 См.: Русский биографический словарь. СПб., 1897, т. 8, с. 636.

299 Г. Жачиньский. Указ. соч. О гиппопотамах см. с. 170.

300 A. Wrzosek. Jedrzej Sniadecki: Zyciorys i rozbior pism. Krakow, 1910, T. I, S. 18.

301 Общую характеристику этих сведений — преимущественно о животных — см.: Е. Е. Замыславский. Герберштейн и его историко-географические [известия] о России. СПб., 1884, с. 256.

302 J. Harriet. Tradescant der altere 1618 in Russland. Der Handelsverkehr zwischen England und Russland in seiner Entstehung. Riickblick auf einige der alteren Reisen im Norden. St.-Petersburg — Leipzig, 1847; Ч. Гамель. Завещание Традесканта и музеум Ашмоля в Оксфорде. — ЖМНП, СПб., 1853, ч. LXXVIII, No 4, апрель, с. 31-54; J. Hamel. England in Russia. London, 1854; Его же. Early English voyages in Russia. London, 1857; И. Гомель. Англичане в России в XVI-XVII столетиях. СПб., 1865, 2 т.

303 Е. Kaempfer. Amoenitatum exoticarum politico-physico-medicarum fasciculi V, quibus continentur variae relaliones, observationes et descriptiones rerum Persicarum ulterioris Asiae. Lemgoviae, 1712. О рукописи в Британском музее см.: F. Adeliing. Kritisch-literarische Ubersicht der Reisenden in Russland bis 1700, deren Berichte bekannt sind. Spb., 1846, Bd. II, S. 569.

304 О значении, переводах, изданиях Герберштейна см.: F. Adelung. Ibidem, Bd. I, S. 165; Е. Е. Замысловский. Указ. соч., с. 61, ел.

305 A. Olearius. Ausfuhriiche Beschreibung der kundbaren Reise nach Moskow und Persien. So durch Schlesura gelegenheit einer Holsteinischen Gesandschaft von Gottorff aus an Michael Fedorowitz den grossen Zaar in Moskow und Schach Sefikonig in Persien geschehen. Icli Holwein, 1663 (3-е изд.). Дальнейшие издания и переводы см.: F. Adelung. Указ. соч., S. 304.

306 О данных Герберштейна по естественной истории и физико-географии России см.: F. Adelung. Siegmund Freiherr von Herberstein. Mit besonderer Riiecksicht auf seine Reisen in Russland... Spb., 1818; Е. Е. Замысловский. Указ. соч., с. 204, ел; A. Nehring. Uber Herberstein und Hirsfogel. Beitrage zur Kenntniss ihres Lebens und ihrer Werke. Berlin, 1897.

307Е. Е. Замысловский. Указ. соч., с. 309.

308 В. И. Герье. Лейбниц и его век. Отношения Лейбница к России и Петру Великому. СПб., 1871, с. 166.

309 О И. Ф. Блюэре см.: Русский ,биографический словарь. СПб., 1908, т. 3, с. 107. Указы Петра I Сенату от 13 мая 1716 г. — Сборник РИО. [СПб., 1873], т. XI, с. 319; В. Рожков. [Деятельность артиллерии-капитана В. H. Татищева на Уральских заводах в царствование Петра Великого]. — Горный журнал. СПб., 1884, т. III, кн. 7, с. 107; кн. 8, с. 276. Оценка Блюэра современниками была очень различная (ср. одно дело 1720 г. у В. Рожкова. Там же, т. III, No 7, с. 107).

310 О В. И. Геннипе см.: В. Bergmann. Peter der Grosse als Mensch und Regent. Mitau, 1830, T I. VI, S. 318, ел.; В. Берх. Дополнение к жизнеописанию генерал-лейтенанта Виллима Ивановича Геннина. — Горный журнал, СПб., 1826, кн. 9; 1827, кн. 1, 2, 5; 1828, кн. 2; 1829, кн. 5.

311 В Академии наук хранится рукописный дневник, незаконченный, И. М. Лороца, который сопровождал много лет Блюэра в его путешествиях. — К. Е. Baer. Peter's des Grossen Verdienste um die Erweiterung der geographischen Kenntnisse. Spb., 1872, S. 11. Рассказы Блюэра использованы Вебером в «Veranderte Russland (1721, Bd. I, S. 132, ел.).

312 J. Ch. Rieger. Introductio in notitiam rerum naturalium et arte factarum, quarum in communi vita, sed praecipue in medicina usus est... Hagae, Comitum, 1742, v. 1-2; H. Самойлов. Петр Великий на Марцильных водах, открытых 1716 года в Олонецкой губернии. СПб., 1852.

313 В 1744 г. Линней писал Гмелину: «Аu-non Messerschmidius vivit, vel an ejus Flora prodiit? Et quis et qualis fuerit? Quando mortuus? [»Жив ли еще Мессершмидт? Вышла ли его флора? Кто и каков он был? Когда умер? — Ред.] (W. H. Т. Plienlnger. Johannis Georgii Gmelini Reliquias quae supersunt commercii epislolici cum Carolo Linnaeo... Stuttgartiae. 1861, p. 25). В другом, позднейшем письме Линней напоминал Гмелину, что он обещал ему биографию Мессершмидта (Ibidem, S. 35).

314 О Шобере см.: ?. Moller. Cimbria Literata, sive scriptorum Ducatus utriusque Slesvicensis et Holsatici... Hauniae, 1744, t. II, p. 784; G. F. Mailer. Saminlung russischer Geschichte, Spb., 1760, Bd. IV. S. 175-182; В. М. Рихтер. История медицины в России, ч. III, с. 138, ел; I. Н. Fromann. Stricturae de statu scientiarum et artium in Imperio Russico. Tubingae, 1766, p. 27.

315 Я. А. Чистович. Очерки из истории русских медицинских учреждений XVIII столетия. СПб., 1870, с. 227.

316 Н. G. Bongard. Esquisse historique des travaux sur la botanique entrepris en Bussie depuis Pierre-le-Grand jusqu'a nos jours, et de la part quo l'Academie a eue aux progres de cette science. — Recueil des actes de la seance publique de l'Academie imperiale des sciences de St.-Petersbourg, tenue le 29 Decembre 1833. Spb., 1834, p. 88.

317 Извлечение из этой работы напечатано в «Acta eruditorum. Epitome disser-tationis medicae de Seminibus Loliaceis et secalis nigris corruptis, cum farina commixtis, et aliment loco assumptis, varios morbos epidemicos Anno 1722 autumnali et hyemali tempore producentibus, conscripta a Goltlob Schobero. Moscua transmissa. — Acta eruditorum. Lipsiae, 1723, p. 446-451; Г. Ф. Миллер (Sammlung russischcr Geschichte, Bd. IV, S. 181) имел полную копию и считал ее заслуживающей издания в более полном виде, чем извлечение 1723 г.

318 G. Schober. Vegetabilia circa Metropolin Moscuam, in eius territorio sponte crescentia, ordine alphabetico, anno 1736 (была в библиотеке Линнея); A. Karamyschev. Necessitas Historiae naturalis Rossiae. — В кн.: С. Linne Amoenitates Academicae, seu dissertationes variae physicae medicae bota-nicae..., Holmiae, 1769, vol. VI, p. 449.

319 Г. Ф. Миллер (Sammlung russischer Geschichte, Bd. IV, S. 180) указывает, что в его время она хранилась в Голландии, в Гааге, у Wohnhaften Baden-Durlachischen Herrn Residenten Treuers.

320 Отрывки о Терекских теплых водах и серных в Самарской губ. см.: Г. Шобер. Описание теплиц святого Петра при реке Терки находящихся. — Ежемесячные сочинения и переводы к пользе и увеселению служащие. СПб., 1760, т. XII, ноябрь, с. 387, ел. Его же. Описания серного ключа у пригорода Сергиевского при реке Соке. — Там же, с. 406, ел. Большой труд его, сокращенный Шлецером с примечаниями Миллера: Beschreibung des St.-Peters — Bades bei Terki von D. Gottlob Schober, напечатан: G. F. Mailer. Sammlung russischer Geschichle, Bd. IV, S. 157-175; Beschreibung des Schwefel — Brunnens bei Sergiewsk an dem Flusse Sok von D. Gottlob Schober. — Ibidem, S. 541-548; Auszug aus D. Gottlob Schobers bisher noch ungedruck