31 Chastellain. I, p. 187–189: въезд Генриха V и Филиппа Бургундского в Париж в 1420 г.; II, p. 16: въезд Филиппа в Гент в 1430 г.
32 Doutrepont, p. 379.
33 Deschamps. III, p. 89. № 357; Le roi René, Traicté de la forme et devise d’un tournoy. Œuvres. II, p. 9.
34 La Marche. II, p. 202.
35 Monstrelet. I, p. 285; ср.: р. 306.
36Liber de virtutibus Philippi ducis Burgundiae, p. 13, 16 (Chron. rel. à l’hist. de la Belgique sous la dom. des ducs de Bourg. II).
37 Molinet. II, p. 84–89; III, p. 98, Faictz et Dictz, fol. 47; ср.: I, p. 240, a также: Chastellain. III, p. 209, 260; IV, p. 48; V, p. 301; VII, p. 1 ff.
38 Molinet. III, p. 109.
39 Gerson. Oratio ad regem Franciae // Opera. IV, p. 662. Здесь, впрочем, Жерсон опирается на учение св. Фомы об ангелах; каждый ангел являет собою то, что на земле было бы названо степенью; ср.: Gilson E. Le Thomisme. P. 158.
40Quinze joyes de mariage, p. XIII.
41 Gerson. Opera. III, p. 299.
42 Friedländer // Jahrb. d. K. Preuß. Kunstsammlungen, 1896. XVII. S. 206.
43 Bernet Kempers K. J. // De Muziek. 1927, p. 350; ср.: Wetzer & Welte. Kirchenlexikon. Bd. 8. Col. 2040.
44 Chastellain. III, p. 155.
45 Н. van den Velden. Rod. Agricole, een Nederlandsch humanist der vijftiende eeuw. Leiden, 1911. I, p. 44.
46 Deschamps. X, p. XLI. № 33. В предпоследней строке стоит «l’ostel», что, конечно, лишено смысла.
47 Nic. de Clémanges. De novis celebritatibus non instituendis, Opera (éd. Lydius, 1613), p. 143.
48Le livre du chevalier de la Tour-Landry, p. 66, 70.
49 Gerson. Sermo de nativitate Domini. Opera. III, p. 946, 947.
50 Nic. de Clémanges. Op. cit., p. 147.
51 Winckelmann O. Zur Kulturgeschichte des Strassburger Münsters. Zeitschr. f. d. Geschichte des Oberrheins. NF. 1907. XXII, S. 2.
52 Dion. Cart. De modo agendi processiones etc. Opera XXXVI, p. 198 f.
53 Chastellain. V, p. 253 ff.
54 См. выше, с. 79.
55 Michel Menot. Sermones. Fol. 144 v. // Champion. Villon. I, p. 202.
56Le livre du chevalier de la Tour-Landry, p. 65; La Marche. II, p. 89; L’Amant rendu cordelier, p. 25, huitain 68; Rel. de S. Denis. I, p. 102.
57 Nic. de Clémanges. Op. cit., p. 144.
58 Christine de Pisan. Œuvres poétiques. I, p. 172; cp, p. 60; L’Epistre au dieu d’Amours. II, p. 3; Deschamps. V, p. 51, № 871; II, p. 185; vs. 75. Ср. выше, с. 158.
59L’Amant rendu cordelier.
60 Michel Menot. Op. cit.
61 Gerson. Expostulatio… adversus corruptionem juventutis per lascivas imagines et alia hujus modi // Opera. III, p. 291; ср.: De parvulis ad Cristum trahendis // Ibid, p. 281; Contra tentationem blasphemiae // Ibid., p. 246.
62Le livre du chevalier de la Tour-Landry, p. 80, 81; ср.: Machot. Livre du Voir-Dit, p. 143 ff.
63Le livre du chevalier de la Tour-Landry, p. 55, 63, 73, 79.
64 Nic. de Clémanges. Op. cit., p. 145.
65Quinze joyes de mariage, p. 127; cp.: p. 19, 25, 124.
66 Froissart (éd. Luce). XI, p. 225 ff.
67 Chron. Montis S. Agnetis, p. 341; Pool J. C. Frederik van Heilo en zijne schriften. Amsterdam, 1866, p. 126; ср. с Хендриком Манде в: W. Moll. Joh. Brugman en het godsdienstig leven onzer vaderen in de 15еeeuw. Amsterdam, 1854, 2 vol. I, p. 264.
68 Gerson. Centilogium de impulsibus // Opera. III, p. 154.
69 Deschamps. IV, p. 332, № 807; ср.: I, p. 272, № 146: «Si n’y a si meschant qui encor ne die “Je regni Dieu”…» [«И не сыщется ни одного столь ничтожного, кто бы не сказал: “Je regni Dieu”…» (см. коммент. 16* к гл. XII)].
70 Gerson. Adversus lascivas imagines // Opera. III, p. 292; Sermo de nativitate Domini // Opera. III, p. 946.
71 Deschamps. I, p. 271 ff., № 145, 146, p. 217, № 105; ср.: II, p. LVI; Gerson. Opera. III, p. 85.
72 Gerson. Considérations sur les péchés de blasphème // Opera. III, p. 889.
73Regulae morales // Ibid. III, p. 85.
74 Ordonnances des rois de France. VIII, p. 130; Religieux de S. Denis. II, p. 533.
75 P. d’Ailly. De reformatione. Cap. 6; De reform. laicorum // Gerson. Opera. II, p. 914.
76 Gerson. Contra foedam tentationem blasphemiae // Opera. III, p. 243.
77 Gerson. Regulae morales // Opera. III, p. 85.
78 Gerson. Contra foedam tentationem blasphemiae // Opera. III, p. 246: «hi qui audacter contra fidem loquuntur in forma joci etc.» [«те, кои под видом шутки выступают дерзко противу веры»].
79Cent nouvelles nouvelles. II, p. 205.
80 Gerson. Sermo de S. Nicolao // Opera. III, p. 1577; De parvulis ad Christum trahendis // Ibid, p. 279. Против этой пословицы высказывается также: Dion. Cart. Inter Jesum et puerum dialogus, art. 2 // Opera. XXXVIII, p. 190.
81Gerson. De distinctione verarum visionum a falsis // Opera. I, p. 45.
82 Ibid, p. 28.
83 Petrus Damiani. Op. XII, p. 29 // Patrologiae cursus completus. Series lat. CXLV. Col. 283; ср. для XII и XIII вв.: Hauck A. Kirchengeschichte Deutschlands. IV, S. 81, 898.
84 Deschamps. VI, p. 109. № 1167 // Ibid. № 1222; Commynes. I, p. 449.
85 Froissart (éd. Kervyn). XIV, p. 67.
86 Religieux de S. Denis. I, p. 102, 104; Jean Juvenal des Ursins, p. 346.
87 Jacques du Clercq. II, p. 227, 340; IV, p. 59; ср.: Molinet. IV, p. 390; Rel. de S. Denis. I, p. 643.
88 Joh. de Monasteriolo. Epistolae / Ed. Martène et Durand, Ampl. Coll. II, p. 1415; cp, p. 1465, ep. [письма] 75, 76 Амброзио де Милииса к Гонтье Колю, где он жалуется на Жана дё Монтрёя.
89 Gerson. Sermo III in die Sancti Ludovici // Opera. III, p. 1451.
90 Gerson. Contra impugnantes ordinem Carthusiensium // Opera. II, p. 713.
91 Gerson. De decem praeceptis // Opera. I, p. 245.
92 Gerson. Sermo de nativitate Domini // Opera. III, p. 947.
93 Nic. de Clémanges. De novis celebr. etc, p. 151.
94 Villon. Testament. Vs. 893 ff. (éd. Longnon), p. 57.
95 Gerson. Sermo de nativitate Domini // Opera. III, p. 947; Regulae morales // Ibid., p. 86; Liber de vita spirituali animae // Ibid, p. 66.
96 Hist. translationis corporis sanctissimi ecclesiae doctoris divi Thom. de Aq. 1368 / Auct. fr. Raymundo Hugonis O. P. // Acta sanctorum. Mart. I, p. 725.
97 Сообщение папских посланцев епископа Конрада Хильдесхаймского и аббата Германа Георгентальского об опросе свидетелей относительно св. Елизаветы, имевшем место в Марбурге в январе 1235 г. // Hist. Jahrbuch der Görres-Geselschaft. XXVIII, p. 887; ср.: Huyskens A. Quellenstudien z. Geschichte d. hl. Elisabeth. Marburg, 1908. S. 139.
98 Religieux de S. Denis. II. Р. 37.
99 Quicherat. Procès. I, p. 295; III, p. 99, 2191; Champion P. Procès de condamnation de Jeanne d’Arc. Paris, 1921. II, p. 184; ср.: Huizinga J. Bernard Shaw’s Heilige. Tien Studiёn. Haarlem, 1926, p. 269 (Verz. Werken, III, p. 546 f.).
100 Chastellain. III, p. 407; IV, p. 216.
101 Deschamps. I, p. 277, № 150.
102 Ibid. II, p. 348, № 314.
103 Из: Johann Ecks Pfarrbuch für U. L. Frau in Ingolstadt // Reformationsgesch. Studien u. Texte. Münster, 1908, 4/5. Цит. по: Arch. f. Kulturgeschichte. 1910. VIII, S. 103.
104 Seitz Johseph. Die Verehrung des heil. Joseph in ihrer geschichtlichen Entwicklung etc. Freiburg, 1908.
105Le livre du chevalier de la Tour-Landry, p. 212.
106 Bibl. Nat. (Paris). Ms. franc., 1875 // Ch. Oulmont. Le Verger, le Temple et la Cellule, essai sur la sensualité dans les œuvres de mystique religieuse. Paris, 1912, p. 284 ff.
107 Об изображении святых прежде всего см.: Male E. L’art religieux à la fin du moyen âge. Chap. IV.
108Deschamps. I, p. 114, № 32; VI, p. 243, № 1237.
109 Бамбергский миссал 1490 г., цит. по: Uhrig. Die vierzehn hl. Nothelfer (XIV Auxiliatores) // Theol. Quartalschrift. 1888. LXX. S. 72; ср. Утрехтский миссал 1514 г. и Доминиканский миссал 1550 г.: Acta sanctorum. Apr. III, p. 149.
110 Uhrig. Op. cit.
111 Erasmus. Ratio seu methodus compendio perveniendi ad veram theologiam. Basel, 1520, p. 171.
112 Так же изображалась и Марфа (в цитировавшейся выше балладе Дешана), поразившая Тараску из Тараскона.
113 Œuvres de Coquillart / Ed. Ch. D’Héricault (Bibl. elzevirienne). 1857. II, p. 281.
114 Deschamps. VI, p. 232, № 1230.
115 Rob. Gaguini Epistolae et Orationes / Ed. Thuasne. II, p. 176: Еще 30 лет назад в одной из деревень Северного Брабанта некоего хромого, дабы не путать его с его тезками, называли пиевой ногой.
116 Colloquia, Exequiae Seraphicae / Ed. Elzevier. 1636, p. 620. Ср.: Allen. II, p. 303, ep. 447, lin. 426.